Passé composé
Jest to czas przeszły złożony. Czas ten wyraża czynność dokonaną mającą miejsce w przeszłości - w określonych ramach czasowych, np.:
l Elle a rencontré. – ona spotkała
l Nous avons travaillé – my pracowaliśmy
l Ils ont organisé – oni zorganizowali
l Il a acheté – on kupił
l Hier, je suis sorti avec mes amis. – wczoraj wyszedłem z moimi przyjaciółmi.
l Il est allé en Pologne. – on pojechał do Polski.
Tworzenie czasu
Czas ten składa się z czasownika posiłkowego avoir lub être, odmienianego w czasie présent, i z imiesłowu czasu przeszłego (participe passé):
osoba + czasownik posiłkowy (être/avoir) + imiesłów czasu przeszłego
Tak więc do odmienionego czasownika posiłkowego, należy dodać formę imiesłowu danego czasownika.
Wybór czasownika posiłkowego.
Przy tworzeniu zdań należy pamiętać o doborze czasownika posiłkowego, który stoi przed imiesłowem czasu przeszłego.
Odmiana czasowników avoir i être:
ÊTRE: |
|
|
osoba |
Liczba pojedyncza |
Liczba mnoga |
1. os. |
Je suis |
Nous sommes |
2. os. |
Tu es |
Vous êtes |
3. os. |
Il/elle est |
Ils/elles sont |
AVOIR: |
|
|
osoba |
Liczba pojedyncza |
Liczba mnoga |
1. os. |
J' ai |
Nous avons |
2. os. |
Tu as |
Vous avez |
3. os. |
Il/elle a |
Ils/elles ont |
Z czasownikiem être odmieniają się:
l czasowniki oznaczające jakiś ruch (aller, arriver, venir, revenir, entrer, rentrer, sortir, monter, descendre, passer, retourner, tomber, partir itd.)
l wszystkie czasowniki zwrotne (se promener, s'appeler itd.)
l czasowniki zmiany stanu (devenir, mourir, naître, rester itd.)
W tym przypadku należy również pamiętać o uzgodnieniu osoby.
Participe passé musi zostać uzgodniony z podmiotem tego zdania. W zależności od podmiotu do imiesłowu należy dodać końcówkę:
l dla rodzaju żeńskiego liczby pojedynczej: -e (elle sortie – ona wyszła)
l dla rodzaju żeńskiego liczby mnogiej: -es (elles sont sorties – one wyszły)
l dla rodzaju męskiego liczby mnogiej: -s ( ils sont sortis – oni wyszli)
Z czasownikiem avoir odmienia się reszta czasowników: acheter, pouvoir, dire, prendre itd. W tym wypadku nie należy uzgadniać osoby!
Participe passé – imiesłów czasu przeszłego
1. Tworzenie participe passé od czasowników pierwszej grupy, czyli zakończonych na -er: należy pozbyć się końcówki -er i w jej miejsce wstawić é.
l parler - parlé
l regarder - regardé
l écouter - écouté
l habiter - habité
l chanter – chanté
2. Tworzenie participe passé od czasowników drugiej grupy, czyli zakończonych na -ir: należy pozbyć się końcówki -ir i w jej miejsce wstawić i.
l finir - fini
l rougir - rougi
l choisir - choisi
l répartir – réparti
3. Tworzenie participe passé od czasowników trzeciej grupy, czyli zakończonych na -re lub -oir : należy pozbyć się końcówki -re lub -oir i w jej miejsce wstawić -u.
l attendre - attendu
l rendre - rendu
l battre – battu
4. Czasowniki nieregularne. Niestety, jest ich spora grupa, którą trzeba znać na pamięć! :) oto niektóre z nich:
l asseoir – assis - siadać
l avoir – eu - mieć
l boire - bu - pić
l conduire – conduit - prowadzić samochód
l connaître – connu - znać
l courir – couru - biegać
l découvrir – découvert - odkrywać
l devoir – dû - musieć
l devenir – devenu - stawać się
l dire – dit - mówić
l écrire – écrit - pisać
l être – été - być
l faire – fait - robić
l lire - lu - czytać
l mettre – mis - kłaść
l mourir – mort - umierać
l offrir – offert - ofiarowywać
l ouvrir – ouvert - otwierać
l peindre – peint - malować
l pleuvoir – plu - padać (o deszczu)
l pouvoir- pu - móc
l prendre - pris - brać
l recevoir – reçu - otrzymywać
l rire – ri - śmiać się
l suivre – suivi - śledzić, brać udział itd.
l tenir – tenu - trzymać
l traduire – traduit - tłumaczyć
l venir – venu - przychodzić
l vivre - vécu - żyć
l voir- vu – widzieć
Zdania twierdzące
forme affirmative
l Une fille s'est présentée. - dziewczyna przedstawiła się.
l Hier matin, mes parents sont partis en vacances. - wczoraj rano moi rodzice pojechali na wakacje.
l J'ai lu ce livre. - przeczytałam ta książkę.
l Ma mère est descendue dans la cave. - moja mama zeszła do piwnicy.
Przeczenia
forme affirmative
Forma przecząca, czyli negacja, w passé composé (tak jak w pozostałych czasach złożonych) dotyczy wyłącznie czasownika posiłkowego. W naszym przypadku jest to albo czasownik être lub avoir. Aby utworzyć negację należy umieścić czasownik posiłkowy, uzgodniony do podmiotu, między NE a PAS, a następnie dorzucamy participe passé.
l Elle n'a pas voulu se promener. – ona nie chciała spacerować
l Tu n'es pas allé à Paris. – ty nie pojechałeś do Paryża.
l Je n'ai pas écouté les nouvelles à la radio. – nie wysłuchałam wiadomości w radio.
l Tu n'as pas voulu inviter tes amies à la fête. – Nie chciałeś zaprosić swoim przyjaciół na imprezę.
!! Należy jednak zwrócić szczególną uwagę na kolejność poszczególnych elementów przy negacji czasowników zwrotnych!
l Elles ne se sont pas promenées ce soir. – one nie dzisiejszego wieczoru.
l Nous ne nous sommes pas bien reposés à la montagne – nie odpoczęliśmy dobrze w górach.
l Nous ne nous sommes pas rencontrés chez Sarah. – nie spotkaliśmy się u Sary.
Forma pytająca
Formę pytającą w czasie Passé composé tworzy się przez inwersję. Tak jak w przypadku przeczenia inwersja ta dotyczy czasownika posiłkowego.
l Est-elle partie hier matin? - czy ona wyjechała wczoraj rano?
l As-tu fini tes devoirs? - czy skończyłeś odrabiać lekcje?
l A quelle heure est-elle rentrée? - o której godzinie wróciła?
W przypadku czasownika zwrotnego partukuła zwrotna stoi na początku zdania:
l Se sont-ils approchés de la porte?- czy zbliżyli się do drzwi?
Można również tworzyć pytania poprzez użycie odpowiednich pytajników. Nie stosujemy wtedy inwersji, np.:
l Est-ce que tu as acheté des fleurs? - czy kupiłeś kwiaty?
l Est-ce que vous avez vendu votre voiture? - czy sprzedaliście wasz samochód?